سالمندان چالش‌ها و فرصت‌ها

 

 

 

در فرهنگ اسلامی و هم در فرهنگ ملی ایرانیان، احترام و تکریم سالمندان جایگاه خاص خود را دارد و از این نظر آموزه های دینی و هم آموزه های فرهنگی ما توجه ویژه ای به سالمندان داشته و وظیفه ما حفظ وتقویت این فرهنگ می باشد . اما علیرغم تمامی این توضیحات  وضعیت سالمندان کشور در جایگاه مطلوبی قرار نداشته و پرداختن به آن از چند منظر ضروری به نظر می رسد.

 

 

 

 

الف ) درحال حاضر میانگین جمعیت سالمندی کشور حدود 10 درصد است که این آمار نشان از آن دارد که جمعیت ایران در حال دگردیسی است . اگر تا به دیروز همه جا صحبت از جمعیت جوان کشور می شد امروز همه جا صحبت از لزوم افزایش موالید است زیرا بر اساس آمار و اطلاعات موجود جمعیت ایران در حال خاکستری شدن است و طی چند دهه آینده با میلیون ها سالمند روبرو خواهیم بود.

خوشبختانه این زنگ خطر دگردیسی جمعیت کشور  ، ذهن ها را متوجه مسئله سالمندی نموده است اما بیشتر از آنکه به فکر آماده شدن برای پدیده سالمندی و مشکلات و چالش های سالمندی در روز های پیش رو باشیم بیشتر به فکر افزایش موالید و البته بنا به دستورات لازم عملگرا خواهیم بود. به یاد بیاوریم نسل جدیدی که پس از انقلاب شکوهمند اسلامی پا گرفت و به علت عدم آمادگی و برنامه ریزی لازم دچار سختی های فراوانی شد. از کمبود شیرخشک گرفته تا چند شیفت شدن مدارس و سپس مشکل ظرفیت دانشگاه ها و احداث دانشگاه های ازاد و پیام نور  و هم اکنون مشکلات اشتغال و ازدواج این عزیزان...هنوز که هنوز است ما درگیر مشکلات همین نسل هستیم. این اتفاق می تواند در طی دو دهه آینده برای نسل سالمند کشور نیز رخ دهد با این تفاوت که مشکلات و چالش های مسئله سالمندی بسیار بغرنج تر و پر هزینه تر می باشد.دولتمردان و مسئولین ما نباید یک تجربه تلخ را دوباره تکرار کنند و باید از هم اکنون به دنبال برنامه ریزی و کسب آمادگی برای مواجه با نسل سالمند آینده کشور بود. بیایید شرایطی را فراهم نماییم تا سالمندان کشور از بالاترین کیفیت ممکن زندگی برخوردار باشند.

 

ب ) اگرچه افزایش تعداد سالمندان کشور حاکی از افزایش سطح بهداشت و سلامت کشور بوده که جای تبریک و خسته نباشید به مسئولین امر را دارد ؛ اما فراموش نکنیم سالهاست دیگر شاخص امید به زندگی و افزایش طول عمر انسانها شاخص مهمی محسوب نمی شود و اینک همه به دنبال افزایش کیفیت زندگی هستند.در کشور ما اگرچه شاخص امید به زندگی به  76 سال افزایش پیدا نموده است اما متاسفانه کیفیت زندگی افرادی که به سن سالمندی می رسند در ایران بسیار پایین است. و تعداد بسیار زیادی از این افراد دچار چندین بیماری مزمن بوده که باعث می شود آنها سالمندی فعالی را تجربه نکنند. البته کیفیت زندگی پارامترهای متعدد دیگری نظیر وضعیت مالی سالمندان ،استقلال سالمند، امنیت وضعیت اجتماعی و... را هم شامل می شود که هر یک از آنها جایگاه ویژه ای در جهت تحقیق و بررسی مقامات مربوطه را داشته و دارند.

 

ج) سلامت یکی از مهمترین پارامترهای کیفیت زندگی سالمندان  محسوب می باشد. بدون شک برای داشتن سالمندان سالم و فعال باید به کارهای پیشگیرانه روی بیاوریم.

اولا در امر پیشگیری کارشناسان معتقدند که باید  اولین قدم ها را می بایست در سنین کودکی برداشت. داشتن تغذیه مناسب، ورزش و تقویت فرهنگ کار و دوری از مصرف دخانیات و داشتن زندگی سالم از اصول اولیه آموزشی و پیشگیری می­باشد .

ثانیا دومین برهه از زمان طلایی پیشگیری مربوط به سنین میانسالی و پیش سالمندی است زیرا در این سنین بسیاری از بیماری های مزمنی که می تواند در سالیان آینده برای سالمندان مشکل زا باشد قابل پیشگیری و حتی درمان اند ؛ متاسفانه در کشور ما به امر پیشگیری آنچنان که باید و شاید اهمیت داده نمی شود و پیشگیری را بیشتر امری هزینه بر می دانند ،در حالیکه به اذعان کارشناسان هر یک دلار هزینه در امر پیشگیری حدود 7دلار از هزینه های درمان را کم خواهد کرد. شاید بتوان با تشکیل شناسنامه های سلامت برای افرادی که در شرف بازنشستگی هستند حداقل در سطح کارمندان و کارگران کشور ، امر پیشگیری از بیماری های دوران سالمندی را عملی تر نمود. تنها کافی است طی یک بخشنامه از طرف دولت اعلام گردد تمامی افراد در شرف بازنشستگی باید کلیه آزمایشات و معاینات شناسنامه سلامت را انجام دهند تا بتوانند به افتخار بازنشستگی نائل آیند . فراموش نکنیم همین افراد را سی سال پیش قبل از استخدام مجبور به معاینات اجباری استخدامی نموده ایم چرا حاضر نیستیم در پایان خدمت این عزیزان یک بررسی کامل از سلامت ایشان به عمل آورده و طی یک دوره آموزشی کوتاه مدت ، این عزیزان را برای دوران سالمندی آماده نماییم.

 

د) و اما در پایان شاید مهمترین مسئله در بحث سالمندان کشور این مطلب باشد که بهزیستی به عنوان متولی اصلی سالمندان کشور اگرچه سیاست گذاری های خوبی برای توانمندسازی سالمندان کشور داشته اما عملا به دلیل کمبود اعتبارات و ابزارها و امکانات لازم تنها می تواند درصد خیلی کمی از سالمندان کشور را تحت پوشش خدمات و سیاست های خود قرار دهد. رسیدگی به امر سالمندان نیازمند یک عزم ملی و صد البته بدون موازی کاری می باشد ، که در این میان نقش شورای عالی سالمندی کشور به عنوان یک شورای سیاست گذار و هماهنگ کننده بسیار ممتاز می باشد.استفاده ازظرفیت های بخش خصوصی ، گروههای داوطلب مردمی  و استفاده از تجربیات دیگر کشورهایی که درگیر مسائل سالمندی هستند از دیگر راهکارهای قابل بررسی است. 

 

 

 

 

 

باور داشته باشیم که احتیاجی...

                                       به اختراع مجددِ...

                             چرخ نیست.